Tussen hoop en wanhoop, maar ook tussen leven en dood

11 juli 2013 - Haydom Lutheran Hospital, Tanzania

Nog elke dag ben ik verbaasd welke ziekten, en vooral het vergevorderde stadium ervan, ik onder ogen krijg. Ook de afwegingen die je hier moet maken voor wel of geen diagnostiek en wel of geen therapie vind ik soms lastig. Als voorbeeld: als je een kind uit een gezin van 9 kinderen een CT-scan of operatie wilt aandoen (waarvoor ouders hier zelf moeten betalen) dan moet je in je achterhoofd hebben dat een paar weken later zomaar andere kinderen uit het gezin opgenomen kunnen gaan worden vanwege ondervoeding ... Puur omdat er geen financiële middelen zijn om alles draaiende te houden. Op die manier de geneeskunst bedrijven is toch wel andere koek dan ik gewend ben! Verder is het niet 100% achterhalen van een diagnose of doodsoorzaak puur vanwege beperkte diagnostiek of financiële middelen onbevredigend voor mij. Ook in Nederland komen we er soms niet geheel achter, maar dan is dat niet vanwege deze twee redenen over het algemeen. Ik blijf het puzzelen wel erg leuk vinden.

De visite ben ik deze week elke dag begonnen met het schouwen van een patiënt die dan net was overleden. Relatives houden dan in toerbeurt de mond van de overledene dicht. Tot op heden heeft nog niemand mij kunnen vertellen waarom dit gedaan wordt, maar wel dat het altijd zo gaat ... Nadat de arts het overlijden heeft vastgesteld, worden overledenen door de familie en medisch personeel in een khanga gewikkeld welke met tape wordt vastgezet. Interessant vond ik het te weten hoe het daarna verloopt. De patiënt gaat of direct mee met de relatives in een auto die ze regelen of - als dat nog even op zich laat wachten - dan gaan ze naar het mortuarium op het ziekenhuisterrein. De begrafenis vindt over het algemeen plaats binnen 4 dagen na overlijden, afhankelijk van hoe snel de relatives ter plaatse kunnen zijn.

Gelukkig loopt het niet altijd zo af, en kan je voor patiënten soms echt verschil maken. Als is het maar met 'body language' omdat ik die taal toch maar ingewikkeld vindt om onder de knie te krijgen voor een koetjes en kalfjes gesprek. Een van de patiënten op de surgical ward sprak een 'dialect' dat niemand van het medisch personeel tijdens de ronde machtig was, maar uiteindelijk door het voor te doen kwamen we erachter dat ze buikpijn had, niet hoefde te braken en geen koorts had. Bij terugkomst zal ik nog wel eens voor doen hoe ik dat aangepakt heb :P. Een medisch student die mee was, vond het in ieder geval een komisch tafereel. Bij lichamelijk onderzoek voelden we een forse massa in de onderbuik en stiekem weet je dan al hoe laat het is ...

Nog steeds vergezel ik de intern of clinical officer 's middags op de Eerste Hulp. Ik kan daar gewoon zoveel leren. Afgelopen week kwam er een patiënt met een zeer verlaagd bewustzijn binnen en bij het aanzien dacht ik eigenlijk dat hij al dood was, of bijna dan ... De relatives konden ons weinig vertellen (heel bijzonder overigens), dus dan ben je grotendeels afhankelijk van je lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek. Om een lang verhaal kort te maken: hij had een suikerwaarde van 1.8 (zeer laag). Na het geven van een 10% dextrose infuus kwam deze man, zoals in de studieboeken staat omschreven, 'aan de naald weer bij'. Volgens de relatives waren wij helden ... Daar doe je het voor! Andere opvallende gevallen: een meisje van 7-8 jaar met een hechtwond op het voorhoofd na getrapt te zijn door een ezel, een agressieve alcoholist (jonge vent) die zich pas ging beheersen nadat de mzungu :P de vragen gingbstellen, en een jongeman die een tractor/machine ongeluk had gehad en beide bovenarmen gebroken had. Uiteraard zie ik ook veel ziektebeelden die ik vanuit Nederland gewend ben, al heb ik niet vaak dat ik bijna te laat ben om de kots te ontwijken ... Oh ja, ik zal niet snel meer zeuren over vieze geluiden en/of luchtjes!

Na werktijd gaan we vaak met z'n 2-en of 3-en het dorp in voor boodschappen. Halverwege de route komt er dan steevast een jongetje een hutje uitzetten die dan heel enthousiast 'mzungu, mzungu, mzungu' roept. Maar van de week had hij blijkbaar iets nieuws geleerd van z'n oudere vriendjes, want ik kwam langs in m'n eentje en hij schreeuwde: 'i love you baby'. Waarop zijn vader en ik compleet in een deuk lagen, wat een koning. En ook zag ik een man lopen met een jack aan waar motorcoureurs in lopen. Op zijn jack stond Mralhoro ... herkennen jullie het? Nepvariant van Marlboro :).

Al met al wordt het zo alweer een aardig lange update voordat ik spontaan voor een mini-vakantie naar Zanzibar af zal reizen. Nu zullen jullie denken hoezo spontaan? Tot afgelopen dinsdagochtend was dit plan nog niet in mijn gedachten opgekomen, maar had ik wel al het plan opgevat om even uit Haydom te gaan. De beperkende factor hier is namelijk dat je niet even naar de stad kan om uit eten te gaan of een drankje te drinken, omdat Arusha op 6 uur rijden ligt. Ook is het aanbod van producten erg beperkt. Gelukkig heeft het kampvuur van afgelopen dinsdagavond mij een unieke kans geboden. Het was de afscheidsavond van Margreet en Leslie, die ik woensdag heb uitgezwaaid. Ik heb het ontzettend naar m'n zin gehad met hen en zal ze zeker gaan missen hier! Om terug te komen op de kans: tijdens het kampvuur heb ik een hele tijd gekletst met de Nederlandse piloot van de MAF en hij bleek donderdag naar Zanzibar te vliegen vanaf Haydom :). Mogelijk dat er nog een persoon mee kon (afhankelijk van het aantal kilogrammen qua personen en bagage) ... en dat bleek bij navraag bij de organisatie te kunnen! Twee Duitse meiden die ik van hier ken, zijn in die periode op Zanzibar en ik zal me bij hun aansluiten. Een dag in Stonetown en 2.5 dag op het strand. Ik heb er ontzettend veel zin in en zal jullie er snel over schrijven!

Foto’s

2 Reacties

  1. Pap en mam:
    11 juli 2013
    Heerlijk even genieten op Zanzibar.
    Wat doe je als je een ticket wilt betalen en je internet ligt eruit............ neem aan dat asante sana mummie een compliment is :)
  2. Kim & Miep:
    16 juli 2013
    Ik was oprecht altijd al benieuwd hoe het is om geneeskunde uit te voeren zonder alle luxe waarmee wij zijn opgevoed. Het aanvragen van aanvullende diagnostiek gaat soms zo automatisch, echt een ervaring dat je dit mag meemaken! Bijzonder! Geniet zusje, ben trots op je!