De eerste helft van week 7 in HLH

Brr ... ik heb nu al twee dagen een lauwe tot koude douche. Dik vest aan en warm typen dan maar :). Na 6.5 week douchen met een slangetje vond 'de garage' (klusjesmannen) het tijd om de douche te fixen. Het resultaat is dat het water nu wel uit de douchekop komt, die eerst verstopt zat als gevolg van het vele kalk hier in het water, maar dat het water niet echt warm wordt. Maar ... dit is allemaal relatief: TIA. Ik zal extra genieten de eerste weken dat ik weer in Nederland ben: een warme douche of bad, een zachte grote badhanddoek, een lekker bed en heerlijk eten :).  

Afgelopen maandag- en dinsdagochtend heb ik meegedraaid op Lena Ward, de kinderafdeling. Theresa, de Duitse kinderarts in opleiding, is helaas flink ziek en was daardoor niet aanwezig. Aangezien ik deze week naar Lena Ward ging om veel van haar te leren, viel dat stiekem een beetje tegen. Maar desondanks twee leerzame ochtenden gehad op de kinder Intensive Care. Er was namelijk een kinderarts uit Dar-Es Salaam aanwezig die de ronde met ons meedeed. Een greep uit het scala aan ziektebeelden: 1) een uit haar coma opknappend meisje van 5 jaar met ernstige malaria en longontsteking, 2) een jongen van 1 maand oud met een aangeboren hartafwijking waarbij met zuurstof de zuurstofconcentratie in zijn bloed 60-65% was (normaal >95%) en zonder zuurstof 30%; naar India afreizen voor hartchirurgie is financieel gezien voor de ouders geen optie dus hij zal overlijden, 3) een jongen van 2 maanden oud die een aantal dagen na de geboorte trekkingen ontwikkelde (epilepsie) en helaas op geen enkel medicijn reageert; vanwege verhoogde spierspanning in zijn armpjes en beentjes heeft hij nu zelfs wonden ontwikkeld ter hoogte van zijn knieën omdat hij z'n beentjes zo strak op elkaar klemt; ook voor dit jongetje kunnen we niets meer betekenen en zal overlijden, 4) een jongen van 2 maanden oud met een ernstige infectie (sepsis), een bilirubine van >1000 (afvalstof die voornamelijk vrijkomt bij de afbraak van oude rode bloedcellen) wat kan leiden tot breinschade en ook is hij afhankelijk van zuurstof; prognose weten we niet, afwachten, 5) een 9 maanden oud meisje met leukemie (ALL) die verwezen is naar Dar-Es Salaam omdat daar een ziekenhuis is die gratis chemotherapie verstrekt, 6) een baby met uitdroging en een longontsteking die gelukkig na 1 nachtje op de intensive care naar de gewone afdeling mocht en tot slot 7) een meisje van 14 jaar met ernstige tuberculose in haar longen (met pusvorming), wat geleid heeft tot vernietiging van een groot deel van haar longweefsel. Nogal variabele en indrukwekkende ziektebeelden dus. 

Ook naar Haydom worden kinderen verwezen die geboren worden met een open ruggetje of een waterhoofd. De counseling van moeders om foliumzuur te slikken net voor en tijdens de zwangerschap is en blijft lastig ... De operatie om het defect te herstellen wordt of hier of in Arusha uitgevoerd. De uitkomsten van deze operaties zijn eigenlijk pas op langere termijn goed vast te stellen als het kind zich meer gaat ontwikkelen, maar daar ligt ook net het probleem. Veel ouders komen nooit meer op de polikliniek terug.  

Verder stond er van de week in de krant dat er in het gebied rondom Haydom sprake is van hongersnood. In Arusha, op 6 uur rijden, is er nog wel voldoende eten. Het is zo gek om je dat voor te stellen dat je midden in een gebied zit waar hongersnood heerst! Maar de gevolgen zijn zichtbaar: er worden elke dag wel 2-3 kinderen opgenomen met ernstige ondervoeding, en überhaupt de kinderen die opgenomen liggen, hebben niet zo'n goede voedingsstatus. Op de afdeling zijn er 'caloriezakjes' die gemengd moeten worden met pap. Het aantal zakjes is beperkt, wat de beslissing over welk kind wel en niet een aantal zakjes te geven niet eenvoudiger maakt. De kinderen zijn dol op deze bittere zakjes omdat zij nog geen bittere smaak kunnen onderscheiden, maar volwassenen vinden het super vies daardoor. Ideale uitvinding, want dan weet je zeker dat de ouders het niet op eten :). 

's Middags vind ik het nog steeds mega leuk om te helpen op de Eerste Hulp, al ben je wel afhankelijk van de intern en clinical officer die dienst doen voor het verhaal van de patiënt. Soms vind ik dat echt frustrerend omdat het verhaal zo richtinggevend is voor de diagnose. Mobieltjes van de medische staf blijven maar afgaan ('so here's my number, so call me maybe' / 'boom boom boom boom i want you in my room') en ook patiënten vinden het heel normaal om niet op hun beurt te wachten maar gewoon maar binnen te lopen terwijl je net een andere patiënt spreekt of onderzoekt! Het is me nog niet gelukt om 1 patiënt geheel in kaart te krijgen zonder dat ik gestoord werd door wie dan ook!

Vanochtend had ik besloten Klaske, een Nederlandse arts-assistent op Old Ward (interne geneeskunde), te vergezellen om medisch-inhoudelijk wat meer te leren. Mijn interessegebied kwam ruimschoots aan bod: ontzettend veel patiënten hebben hartfalen op basis van een doorgemaakt hartinfarct (waar we hier niets aan kunnen doen behalve aspirine geven (!)) of kleplijden (een hartoperatie kan soms in Dar-Es Salaam en anders moeten patiënten naar India maar dan moet de familie wel enige financiële middelen ervoor hebben, al wordt het na veel papierwerk grotendeels door de Tanzaniaanse regering vergoed). Ook waren er veel jonge mannen met hartfalen op basis van een reumatische hartziekte (met een zeer slechte prognose). Ik heb aardig wat hartruisjes gehoord in ieder geval. Verder was er ook een tragische casus: een meisje van 19 jaar die 2 maanden geleden bevallen is van een dochter (niet getrouwd, vader van het kind niet meer in beeld) die zeer ziek en zeer benauwd op bed lag (ondanks zuurstof). Na een uitgebreide analyse kwamen we erachter dat ze begin juli al een longfoto had laten maken waarop een enorme tumor te zien was midden in haar borstkas ... maar op de outpatient department (OPD) was dit helaas nooit opgepakt. Zij zal zeer snel overlijden. En na de lunch konden Klaske en ik meteen aan de slag in plaats van de statussen op orde te maken - alles gaat hier op papier en aanvullend onderzoek aanvragen (bijv. longfoto of een echo) moet in 2-voud middels het gebruiken van een carbonpapier. Een 38-jarige man was overleden en moest worden geschouwd. Doodsoorzaak niet geheel duidelijk. Meer dan een arm om zijn tweelingbroer heen slaan kon ik ook niet echt. Ik blijf het interessant vinden om te observeren hoe de lokale bevolking met overlijden an sich omgaat. De relatives zijn soms heel gelaten en laten soms een traan. De overige patiënten die op dezelfde kamer liggen als de zojuist overleden patiënt gaan stoicijns door met het leven van alledag terwijl de overledene door een kamerscherm wat wordt afgeschermd (maar nog enige tijd op de kamer blijft liggen). Leven en dood is zoveel meer verweven in hun dagelijks leven dan dat het bij ons is.